EVFTA được tận dụng tốt hơn

- Thứ Hai, 08/08/2022, 06:35 - Chia sẻ

Theo đánh giá, doanh nghiệp nước ta đã tận dụng Hiệp định thương mại tự do Việt Nam - EU (EVFTA) tốt hơn so với các hiệp định khác. Thời gian tới, các doanh nghiệp cần đón đầu xu hướng tiêu dùng xanh để mở rộng thị trường EU.

Tăng trưởng ấn tượng

Sau 2 năm thực thi, EVFTA đã lan tỏa mạnh mẽ tới hoạt động kinh tế và thương mại giữa Việt Nam và các đối tác. Thương mại hai chiều Việt Nam - EU năm 2021 đạt 57 tỷ USD, tăng 14,5% so với năm 2020. Trong 6 tháng đầu năm nay, kim ngạch hai chiều đạt 31,7 tỷ USD, tăng 14,6% so với cùng kỳ năm 2021. Xu hướng đầu tư từ một số quốc gia EU cũng tăng nhanh, như Hà Lan tăng gần 26%, Đan Mạch 240%, Thụy Điển 63%, Cộng hòa Ireland 235% và Bỉ 284%.

Đáng chú ý, nếu xét theo ngành hàng, trong năm đầu tiên thực thi EVFTA, mặc dù tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam sang EU tăng nhưng hầu hết các mặt hàng xuất khẩu chủ lực lại sụt giảm. Ví dụ điện thoại các loại và linh kiện giảm 27,9% so với năm 2020; dệt may giảm 15,2%, giày dép các loại giảm 11,3%. Sang năm thứ hai, xuất khẩu các mặt hàng chủ lực phục hồi và gia tăng đáng kể: dệt may tăng 16,7%, gạo tăng 42,9%, hạt tiêu tăng 81,3%, thủy sản tăng 22,7%, máy móc thiết bị phụ tùng tăng 20,9%...

Ông Lương Hoàng Thái, Vụ trưởng Vụ Chính sách Thương mại đa biên Bộ Công thương nhìn nhận, EVFTA là hiệp định thương mại tự do thế hệ mới, tiêu chuẩn cao nhưng được Việt Nam tận dụng cơ hội tốt hơn nhiều so với các hiệp định khác. Điều này thể hiện ở tỷ lệ tận dụng ưu đãi của doanh nghiệp Việt Nam thông qua giấy chứng nhận xuất xứ (C/O) mà doanh nghiệp cấp để tận hưởng ưu đãi khi hàng hóa vào EU. Nửa đầu năm nay, tỷ lệ này tăng 32%. Khoảng 1/4 hàng xuất khẩu sang EU đã được nhận được một số hình thức ưu đãi nhất định theo EVFTA. Kết quả này rất khá, cao khoảng hơn 4 lần so với tỷ lệ tận dụng ưu đãi mà Việt Nam đạt được với CPTPP.

Doanh nghiệp phải đón đầu xu hướng tiêu dùng xanh của thị trường EU; Ảnh Quang Khánh
Doanh nghiệp phải đón đầu xu hướng tiêu dùng xanh của thị trường EU
Ảnh: Quang Khánh

Đón đầu xu hướng tiêu dùng xanh

Bên cạnh những kết quả ấn tượng, theo TS. Đặng Xuân Thanh, Phó Chủ tịch Viện Hàn lâm Khoa học Xã hội Việt Nam, việc tận dụng các ưu đãi trong EVFTA vẫn còn một số khía cạnh chưa được như kỳ vọng. Xuất khẩu vẫn chỉ tập trung vào một số thị trường truyền thống. Cơ chế kết nối giữa các địa phương với các cơ quan bộ, ngành, cơ quan ở nước ngoài trong thúc đẩy thương mại, đầu tư chưa được hoàn thiện. Ngoài ra, việc triển khai nhóm chính sách an sinh xã hội, bảo vệ môi trường và phát triển bền vững của các cơ quan, địa phương chưa được chú trọng đúng mức, trong khi đây là nội dung quan trọng trong EVFTA.

Phó Vụ trưởng Vụ Thị trường châu Âu - châu Mỹ Bộ Công thương Nguyễn Khánh Ngọc cho biết, thị trường EU đang có xu hướng dịch chuyển rất mạnh mẽ sang tiêu dùng xanh, sạch, đòi hỏi đáp ứng tiêu chuẩn về lao động, về môi trường... Người tiêu dùng châu Âu không chỉ quan tâm về giá cả và chất lượng sản phẩm mà còn quan tâm đến quy trình sản xuất hàng hóa.

“Xu hướng này ngày càng mạnh mẽ và chúng ta phải đón đầu”. Do đó, bà Ngọc cho rằng, thời gian tới cần tiếp tục rà soát, hoàn thiện công tác xây dựng pháp luật, thể chế để bảo đảm tương thích với các nghĩa vụ và cam kết trong EVFTA, đồng thời hướng dẫn thực thi và triển khai các cam kết đã có. Việc xây dựng cơ chế chính sách của Việt Nam cũng cần bắt kịp với xu hướng quốc tế, đặc biệt là xu hướng phát triển xanh, giảm phát thải khí nhà kính, chuyển đổi năng lượng. Cùng với đó, nâng cao sức cạnh tranh cho doanh nghiệp để đáp ứng quy tắc về xuất xứ hàng hóa.

Tương tự, TS. Hoàng Xuân Trung, Viện Nghiên cứu châu Âu cho rằng, EVFTA mở ra cơ hội rất lớn để các doanh nghiệp nước ta tiếp cận công nghệ tiên tiến, hiện đại từ các quốc gia EU. Qua đó, góp phần giúp cho hàng hóa sản xuất trong nước đạt được tiêu chuẩn cao hơn, giúp doanh nghiệp tăng khả năng tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu. Tuy nhiên, để tận dụng được điều đó, các doanh nghiệp cần không ngừng đổi mới, nâng cao năng lực để có thể tiếp nhận công nghệ tiên tiến, cải thiện chất lượng sản phẩm, tránh để mất lợi thế ở ngay cả các lĩnh vực có tính cạnh tranh của nước ta.

Vũ Quang