Hài hòa giữa kinh tế với môi trường

Đó là nhận định của các chuyên gia tại Hội thảo “Giải pháp bao bì bền vững - Mắt xích quan trọng trong nền kinh tế tuần hoàn” do Hiệp hội Bia - Rượu - Nước giải khát Việt Nam (VBA) phối hợp với Viện Chiến lược, Chính sách tài nguyên và môi trường (ISPONRE) thuộc Bộ Tài nguyên và Môi trường, đồng hành cùng Công ty TNHH Lon nước giải khát TBC-Ball Việt Nam tổ chức, chiều 11.4

Phát triển kinh tế tuần hoàn - phát triển kinh tế theo hướng xanh

Theo Ban Tổ chức, với tinh thần chủ động tìm kiếm giải pháp gắn với thực tiễn, đồng hành cùng Chính phủ thúc đẩy áp dụng kinh tế tuần hoàn trong sản xuất, kinh doanh và tiêu dùng, góp phần giải quyết hài hòa mối quan hệ giữa kinh tế với môi trường, Hội thảo là dịp để các đơn vị liên quan trong ngành đồ uống chia sẻ, thảo luận các kết quả nghiên cứu về bao bì bền vững.

Phát biểu tại Hội thảo, Chủ tịch VBA PGS. TS Nguyễn Văn Việt nhận định, Luật Bảo vệ môi trường được Quốc hội thông qua ngày 17.11.2020 và có hiệu lực thi hành từ ngày 1.1.2022 có những điểm mới, trong đó bao gồm nhiều quy định góp phần thay đổi công nghệ, hành vi, thói quen trong tất cả các khía cạnh của hoạt động kinh tế - xã hội, theo hướng phát triển các mô hình tăng trưởng kinh tế bền vững, thúc đẩy kinh tế tuần hoàn, phục hồi và phát triển nguồn vốn tự nhiên. Thực tiễn cho thấy, các doanh nghiệp trong ngành đồ uống đã và đang triển khai nhiều sáng kiến, giải pháp nhằm thúc đẩy thực hiện các mục tiêu của kinh tế tuần hoàn.

“Theo Tổng cục Năng lượng, Bộ Công thương, mỗi năm, lượng rác thải ra gần 35 nghìn tấn chất thải rắn sinh hoạt đô thị và 34 nghìn tấn chất thải sinh hoạt nông thôn. Trong báo cáo năm 2023 của Ngân hàng Thế giới, ước tính Việt Nam lãng phí gần 3 tỷ USD mỗi năm vì không tái chế riêng rác thải nhựa từ sinh hoạt. Còn chất thải hữu cơ ước tính lãng phí hơn 30 tỷ USD mỗi năm khi gần 70% không được tái chế... Tính bền vững đang trở thành giá trị cốt lõi trong hoạt động của các doanh nghiệp ngành đồ uống, giúp doanh nghiệp xác định tầm nhìn và định hướng chiến lược kinh doanh của mình… Việc tận dụng được nguồn rác thải này chắc chắn đem lại lợi ích cho các bên. Ngành đồ uống sẽ có lợi ích khi áp dụng kinh tế tuần hoàn với các sản phẩm tiềm năng như bã hèm, men thải, các loại bao bì, pallet nhựa, thùng rác”, PGS. TS Nguyễn Văn Việt cho biết.

Phó Viện trưởng Viện Viện Chiến lược, Chính sách tài nguyên và môi trường Mai Thanh Dung cho biết, kinh tế tuần hoàn là một trong những giải pháp ưu tiên, quan trọng được nêu ra trong các định hướng Chính sách của Trung ương, pháp luật bảo vệ môi trường ở Việt Nam. Áp dụng kinh tế tuần hoàn trong ngành đồ uống chứa đựng nhiều tiềm năng cao, cơ hội mới cho các doanh nghiệp đang hoạt động trong lĩnh vực này. Các doanh nghiệp có thể áp dụng các giải pháp kinh tế tuần hoàn ngay từ giai đoạn thiết kế, lựa chọn vật liệu, thiết kế các sản phẩm, thiết kế quy trình phân phối, tiêu thụ và thu hồi để bảo đảm hạn chế tối đa sử dụng nguyên liệu, vật liệu thô, kéo dài vòng đời sản phẩm, hạn chế phát sinh chất thải và tác động xấu đến môi trường.

Nhận định về khung chính sách về kinh tế tuần hoàn và hướng tiếp cận cho lĩnh vực đồ uống ở Việt Nam trong giai đoạn biện nay, Trưởng ban Ban Kinh tế tài nguyên và môi trường (ISPONRE) TS. Lại Văn Mạnh cho rằng, kinh tế tuần hoàn tạo ra các mô hình kinh doanh mới là cơ hội giúp các doanh nghiệp và người tiêu dùng phát triển theo hướng bền vững… Các quy định về kinh tế tuần hoàn tập trung vào các tiêu chí nhằm sử dụng tiết kiệm và hợp lý tài nguyên đất đai, tài nguyên nước, tài nguyên khoáng sản, tài nguyên sinh học, tài nguyên biển và hải đảo, tài nguyên khí hậu (năng lượng mặt trời, năng lượng gió). Thêm vào đó, các quy định về kinh tế tuần hoàn cũng có mục tiêu là kéo dài thời gian sử dụng vật liệu, thiết bị, sản phẩm, hàng hóa, các linh kiện, cấu kiện; giảm thiểu tác động xấu đến môi trường, giảm chất thải, chất ô nhiễm, giảm mức độ suy thoái của hệ sinh thái, giảm phát thải khí nhà kính, bảo tồn đa dạng sinh học.

Bảo vệ môi trường, nâng cao tính bền vững

“Hiện nay ở Việt Nam, các định hướng, chỉ đạo của Đảng, Nhà nước, các văn bản quy phạm pháp luật đều có các nội dung quy định về kinh tế tuần hoàn… Các bộ, ngành, địa phương cũng đã thực hiện lồng ghép kinh tế tuần hoàn ngay từ giai đoạn xây dựng chiến lược, quy hoạch, kế hoạch, chương trình, đề án phát triển; quản lý, tái chế, tái sử dụng chất thải… Tuy nhiên, hiện nay, ở Việt Nam vẫn thiếu cơ quan điều phối việc triển khai, thực thi kinh tế tuần hoàn, hành vi của người sản xuất, người tiêu dùng về kinh tế tuần hoàn vẫn còn hạn chế. Cơ sở vật chất, trang thiết bị kỹ thuật phục vụ quản lý tài nguyên môi trường, công nghệ và thị trường, hệ thống thông tin, dữ liệu và cơ chế chia sẻ còn hạn chế…”, TS. Lại Văn Mạnh cho biết.

Để khắc phục thực trạng đó, TS. Lại Văn Mạnh cho rằng, vẫn cần có các quy định cụ thể dành cho các nghành nghề, lĩnh vực kinh doanh tuỳ nhằm thúc đẩy kinh tế tuần hoàn phát triển. Trong đó, cần xây dựng Kế hoạch hành động quốc gia trong đó xác định rõ các mục tiêu, nhiệm vụ và phân kỳ thực hiện kinh tế tuần hoàn đối với các ngành, lĩnh vực. Bên cạnh đó, cũng cần xác định các loại hình dự án đầu tư, cơ sở sản xuất kinh doanh, dịch vụ, sản phẩm phải thực hiện thiết kế để đạt được các tiêu chí kinh tế tuần hoàn... Mặt khác, cần có sự phân bổ nguồn lực thực hiện một cách hợp lý, có chính sách giúp các doanh nghiệp tiếp cận các nguồn vốn xanh, tín dụng danh, nhằm thúc đẩy các doanh nghiệp phát triển.

Thông qua những nghiên cứu về vòng đời (LCA) của bao bì nước giải khát tại Việt Nam, Phó Giám đốc, Trưởng Nhóm nghiên cứu về Giải pháp bao bì bền vững tại Việt Nam của Viện Năng lượng và Tài nguyên Ấn Độ (TERI) Mr.Souvik Bhattacharjya cho rằng, các biện pháp như, lựa chọn nâng cao hiệu quả sử dụng bao bì lon nhôm đồ uống là biện pháp nhằm giảm các tác động xấu đến môi trường…