Tháo gỡ bất cập trong phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi

- Thứ Ba, 14/07/2020, 11:22 - Chia sẻ
Thường trực HĐND thành phố Hà Nội vừa thực hiện xong đợt giám sát về tình hình, kết quả thực hiện Nghị quyết số 13/2016/NQ-HĐND của HĐND thành phố về phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi giữa các cấp ngân sách; tỷ lệ phần trăm phân chia nguồn thu giữa các cấp ngân sách. Qua giám sát, nhiều vấn đề bất cập, vướng mắc trong thực hiện phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi đã được làm rõ, trên cơ sở đó để xây dựng giải pháp ổn định ngân sách giai đoạn 2021-2025.

Nhiều bất cập từ thực tiễn

Trưởng ban Kinh tế-Ngân sách HĐND thành phố Hồ Vân Nga cho biết: Qua giám sát tại địa phương, bên cạnh những kết quả nổi bật trong thực hiện nghị quyết số 13/2016/NQ-HĐND của HĐND thành phố, thì vẫn còn nhiều bất cập, vướng mắc. Hiện nay, 20/30 đơn vị hành chính cấp huyện và hầu hết đơn vị hành chính cấp xã chưa tự cân đối được thu, chi ngân sách. Đặc biệt, các huyện như: Gia Lâm, Hoài Đức, Đan Phượng, Đông Anh, Thanh Trì, mặc dù đã được phê duyệt Đề án phát triển thành quận đến năm 2025, nhưng cũng còn khoảng cách khá xa với tiêu chí tự cân đối thu, chi ngân sách và không đủ nguồn lực phát triển hoàn thành các tiêu chí lên quận.

Cùng với đó, nhiều quận, huyện có số thu trên địa bàn vượt dự toán, song đều phụ thuộc từ khoản thu tiền sử dụng đất (nguồn thu không ổn định, phụ thuộc vào sự phát triển của thị trường bất động sản), dẫn đến nhiệm vụ chi cũng không ổn định.

Theo Trưởng ban Đô thị HĐND thành phố Nguyễn Nguyên Quân, trong quá trình tổ chức thực hiện quy định về phân cấp nhiệm vụ chi gắn với phân cấp quản lý kinh tế-xã hội trong một số lĩnh vực còn bất cập. Lĩnh vực thủy lợi, quản lý đường bộ, công viên cây xanh, chiếu sáng công cộng, thoát nước đô thị thuộc địa bàn các quận, huyện, thị xã, nhưng nhiệm vụ chi của cấp thành phố. Nên khi xảy ra hỏng hóc cần sửa chữa, thay thế phải cần thời gian phản ánh lên cấp thành phố mới triển khai thực hiện được, dẫn đến khắc phục chậm trễ, cử tri và nhân dân phản ánh, kiến nghị nhiều.

Bà Ngô Thị Xuyến (phường La Khê, quận Hà Đông) phản ánh, bóng đèn điện ở trục đường chính của phường hỏng, người dân phản ánh đến chính quyền để thay thế, sửa chữa, nhưng phải đợi rất lâu. Bởi, từ phản ánh của người dân, chính quyền phường thông tin đến UBND quận, sau đó quận tổng hợp gửi cấp thành phố để thực hiện sửa chữa.

Bí thư Huyện ủy, Chủ tịch UBND huyện Gia Lâm Lê Anh Quân cho biết, bất cập nhất hiện nay là lĩnh vực thủy lợi. Khi xảy ra mưa úng ngập các kênh mương nội đồng, ảnh hưởng đến sản xuất nông nghiệp, người dân kiến nghị, muốn nhanh chóng giải quyết thì huyện bỏ kinh phí nạo vét, khơi thông hệ thống tưới tiêu. Sau khi thực hiện xong, huyện báo cáo thành phố, thành phố giao Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn thực hiện, nhưng Sở lại “kêu” thiếu nguồn kinh phí.

Theo Phó Chủ tịch HĐND thành phố Hà Nội Phùng Thị Hồng Hà, nguyên nhân của bất cập trên là việc ban hành Quyết định số 41/2016/QĐ-UBND của UBND thành phố về phân cấp quản lý kinh tế-xã hội còn có một số nội dung chưa cụ thể. Nghị quyết 08/2016/NQ-HĐND về phân cấp một số lĩnh vực kinh tế - xã hội, ngoài các nội dung ban hành theo Quyết định có 41/2016/QĐ-UBND, một số lĩnh vực khác giao UBND thành phố tiếp tục rà soát, trình HĐND thành phố, song đến nay các nội dung này chậm. Ngoài ra, trong quá trình thực hiện phân cấp, một số quận, huyện chưa chủ động cân đối ngân sách để bố trí dự toán cho nhiệm vụ chi thuộc trách nhiệm của cấp mình, trong khi còn số kết dư ngân sách lớn, vẫn đề nghị ngân sách cấp trên hỗ trợ, dễ dẫn đến cơ chế “xin-cho”.  

Tìm cách tháo gỡ hiệu quả

Bí thư Quận ủy Hai Bà Trưng Nguyễn Văn Nam, thành viên Đoàn giám sát của Thường trực HĐND thành phố cho rằng: “Khi phân cấp cho cấp dưới, bao giờ cấp trên tính toán năng lực thực hiện đến đâu để phân cấp? Việc này cần thẳng thắn đặt lên bàn vì cái chung, nếu cấp dưới chưa đủ năng lực thì cần đào tạo, để đảm nhận công việc đó, như vậy mới không quá tải cho cấp trên”.

Cũng theo Bí thư Quận ủy Long Biên Đỗ Mạnh Hải, thành viên Đoàn giám sát của Thường trực HĐND thành phố, thông thường cấp quận, huyện đều muốn thành phố phân cấp hơn, ngược lại sở, ngành thì “kéo” lên thành phố với lý do cấp quận, huyện chưa “đủ tầm”. Vì thế, việc kiến nghị của cấp quận, huyện phải trong khung của Luật Chính quyền địa phương, chứ không phải vấn đề nào cũng kiến nghị. Việc này các ban HĐND thành phố phải tham mưu cho HĐND thành phố trên cơ sở kiến nghị trong khung của Luật.

Chủ tịch UBND huyện Đan Phượng Nguyễn Hữu Hoàng đề xuất, việc phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi cần theo nhóm để tập trung nguồn lực, trong đó, 5 huyện đang thực hiện Đề án lên quận đưa vào một nhóm để thành phố có chính sách hỗ trợ chung. Cùng với đó, phân cấp nhiệm vụ chi, thì thành phố cũng phân cấp cả về thủ tục hành chính, vì hiện nay lĩnh vực trong phòng cháy, chữa cháy dù đã có nhiệm vụ chi nhưng thủ tục hành chính phải là cấp thành phố, nên huyện khó thực hiện.

Giám đốc Sở Tài chính Nguyễn Việt Hà cho biết, trên cơ sở những bất cập, khó khăn của các địa phương, thời gian tới, Sở sẽ tiếp tục rà soát, tham mưu cho UBND thành phố phấn cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi và tỷ lệ phần trăm phân chia nguồn thu giữa các cấp ngân sách và định mức phân bổ ngân sách giai đoạn 2021-2025 cho phù hợp.

Theo đó, về phân chia định mức, sẽ kế thừa định mức chi cũ vẫn bảo đảm đã phù hợp; tính toán tỷ lệ trượt giá hàng năm và cập nhật, bổ sung định mức phân bổ ngân sách đối với các phát sinh thêm trong thời kỳ ổn định ngân sách. “Sở sẽ tham mưu cho thành phố chia 3 nhóm để phân cấp nguồn thu, nhiệm vụ chi cho sát thực tiễn, tránh bất cập như hiện nay. Trong đó, nhóm 12 quận sẽ tự cân đối ngân sách; nhóm 5 huyện đang thực hiện Đề án lên quận thì sẽ có cơ chế đặc thù để thúc đẩy nhanh đủ tiêu chí thành quận; nhóm các huyện, thị xã còn lại sẽ giao mức thu, chi tối đa, nếu không cân đối được thì thành phố cấp bổ sung” - ông Nguyễn Việt Hà nhấn mạnh.

“Việc chia nhóm cho thời kỳ ổn định ngân sách giai đoạn 2021-2025 rất cần thiết, để không tạo khoảng cách quá xa trong cùng một nhóm, đảm bảo tính đồng bộ” - Phó Chủ tịch HĐND thành phố Hà Nội Phùng Thị Hồng Hà cho biết.

PHI LONG