Nghị viện Cameroon: Cơ quan phụ trách bầu cử

      Vào tháng 12.2000, dưới sức ép của phe đối lập, Quốc hội Cameroon đã thông qua đạo luật số 2000/16 thành lập Cơ quan Giám sát bầu cử quốc gia (NEO) để giám sát mọi giai đoạn trong quy trình bầu cử ở Cameroon. Luật 2000/16 được bổ sung bởi Nghị định số 2001/397 quy định về thành phần và hoạt động của NEO ở cấp tỉnh và địa hạt. 
      Thành phần của NEO gồm có Chủ tịch và 11 thành viên do Tổng thống bổ nhiệm. Chủ tịch NEO chỉ định các thành viên của cơ quan giám sát bầu cử các cấp tỉnh, địa hạt. Phe đối lập đã phản đối dự luật này, vì theo họ, NEO không đủ độc lập và khách quan khi các thành viên đều do Tổng thống bổ nhiệm. Vì nguyên nhân này mà NEO thường gặp khó khăn trong quan hệ với các đảng đối lập, các tổ chức xã hội dân sự, các nhà tài trợ và các nhà quan sát quốc tế. 
      NEO có quyền tiếp cận mọi nguồn lực về con người và vật chất để thực thi nhiệm vụ của mình. Chính phủ phải có nghĩa vụ cung cấp nhân lực theo yêu cầu của NEO. Những công chức mà NEO triệu tập được nhận một khoản phụ cấp thêm vào lương tháng. Sau khi kết quả bầu cử được công bố, họ sẽ quay lại với công việc thường ngày của mình. 
      Theo Luật số 2000/16, thẩm quyền của NEO là tổ chức các cuộc bầu cử và trưng cầu dân ý đúng với Hiến pháp. NEO phải tổ chức và giám sát các cuộc bầu cử một cách khách quan. NEO cũng có thẩm quyền xem xét và giải quyết những khiếu nại liên quan đến việc đăng ký cử tri, đề cử ứng viên và hành vi của các ứng cử viên. NEO còn có quyền yêu cầu các cơ quan hành chính tiến hành những biện pháp khắc phục khi vi phạm Hiến pháp và pháp luật về bầu cử. NEO bảo đảm luật bầu cử phải được tuân thủ bởi tất cả các bên trong quá trình bầu cử. Sau khi kết thúc bầu cử, NEO chuẩn bị báo cáo và trình Tổng thống để công bố. Về các vấn đề tài chính trong bầu cử, được NEO báo cáo trước Quốc hội vào cuối năm tài chính. 
      NEO lập dự toán ngân sách của mình và thông qua Bộ Tài chính trình lên Quốc hội phê chuẩn. Mọi khoản chi tiêu của NEO ở tất cả các cấp được đưa vào ngân sách tổng thể của quốc gia.
      NEO không thể tác động để thay đổi khuôn khổ pháp lý về bầu cử ở Cameroon do khung pháp lý về vấn đề này đã được thiết lập từ trước khi NEO ra đời. Chỉ có Tổng thống và Nghị viện có thẩm quyền tiến hành những thay đổi, cải cách hệ thống bầu cử ở nước này. Nhiều người cho rằng, để nâng cao vị thế của NEO, Hiến pháp Cameroon cần được bổ sung quy định về cơ quan này.

Minh Thy