Đẩy mạnh cải tạo các tuyến kênh rạch

Đẩy mạnh tiến độ cải tạo

Theo thông tin từ UBND TP Hồ Chí Minh, từ năm 2016 - 2018, thành phố đã cải tạo hệ thống thoát nước, nạo vét được 81,2km sông, kênh rạch với tổng số 229 tuyến; vận động người dân tham gia nạo vét, khơi thông 193 tuyến kênh rạch với chiều dài gần 60km, góp phần làm thông thoáng dòng chảy, cải thiện vệ sinh môi trường. Hiện đã giảm 21% tải lượng chất ô nhiễm thải vào nguồn nước mặt.

Thành phố đang đẩy nhanh tiến độ, hoàn tất các thủ tục cải tạo rạch Xuyên Tâm; chuẩn bị đầu tư các dự án cải tạo rạch khu vực nội đô gồm Bùi Hữu Nghĩa, Văn Thánh, Bà Tiếng, Liên Xã, Ông Búp... Cùng với đó là dự án nạo vét kênh Nhiêu Lộc - Thị Nghè dài 9km, với tổng khối lượng bùn dự kiến nạo vét khoảng 122.000m3, kinh phí 36,5 tỷ đồng. Bùn thải sau khi nạo vét sẽ chuyển về Khu liên hợp xử lý chất thải Đa Phước để xử lý theo quy trình. Việc nạo vét dự kiến hoàn thành trong tháng 10.2020.

Ngoài ra, UBND quận 12 cũng đang thực hiện nạo vét và kiên cố hóa đối với 18 tuyến rạch trên địa bàn quận với tổng mức đầu tư hơn 800 tỷ đồng. Đến nay, đã hoàn thành 4/9 dự án đã khởi công. Quận 12 đang tiếp tục đẩy nhanh việc cải tạo 14 tuyến kênh rạch còn lại trên địa bàn. Cụ thể, việc được đầu tư 42,652 tỷ đồng để nạo vét, cải tạo, xây kè kiên cố, đã khiến hàng chục hộ dân sống xung quanh ven rạch Ông Học thoát khỏi cảnh khổ sở vì dòng nước đen kịt, đầy rác.

Cùng với rạch Ông Học, UBND quận 12 cũng khánh thành 3 công trình nạo vét rạch khác là rạch Lò Heo - Ông Sỏi, rạch Cầu Chợ, rạch Rỗng Mọi - Năm Lô. Hệ thống kênh rạch được cải tạo, nạo vét giúp tiêu thoát nước, phòng chống ngập úng, triều cường, mưa lớn, góp phần bảo đảm môi trường, phục vụ lợi ích chung cho người dân trên địa bàn quận.

Kêu gọi xã hội hóa đầu tư

Theo các chuyên gia, dù thành phố đang đẩy nhanh tiến độ cải tạo các tuyến kênh rạch, tuy nhiên kết quả vẫn chưa đáng kể do còn nhiều khó khăn. Nguyên Chủ tịch Hội Kiến trúc sư TP Hồ Chí Minh Khương Văn Mười cho rằng, khó khăn nhất đối trong việc chỉnh trang và cải tạo kênh rạch là đền bù giải phóng mặt bằng. Theo đó, người dân cần chỗ ở ổn định, bảo đảm sinh kế, còn chủ đầu tư cần giải quyết bài toán hiệu quả kinh tế.

Bên cạnh đó, vấn đề kinh phí cũng là một trong những khó khăn, vướng mắc hiện nay. Đơn cử, theo khảo sát của UBND quận Bình Thạnh, có khoảng 2.135 căn nhà bị ảnh hưởng dọc theo tuyến rạch Xuyên Tâm dài 8km đi qua địa bàn 2 quận Bình Thạnh và Gò Vấp, với chi phí đền bù hơn 3.751 tỷ đồng. Nếu tính cả chi phí xây dựng, nhiều khả năng kinh phí thực hiện dự án có thể tăng đến gần 9.000 tỷ đồng...

Theo Phó Giám đốc Trung tâm Quản lý hạ tầng kỹ thuật TP Hồ Chí Minh Lưu Văn Tấn, để tháo gỡ khó khăn, cũng như giải quyết sự thiếu hụt vốn đầu tư, giảm áp lực ngân sách nhà nước, giải pháp tốt nhất là kêu gọi đầu tư theo hình thức đối tác công - tư (PPP). Theo đó, các nhà đầu tư phải thực sự có năng lực, cũng như chính quyền, người dân phải chấp nhận thay đổi. Đi kèm với đó là các chính sách bảo đảm quyền lợi, lợi ích cho nhà đầu tư, đủ để họ vượt qua những rủi ro trong đầu tư, đem lại hiệu quả thiết thực cho mình và cho xã hội.

Nguyên Trưởng khoa Đô thị học, Trường Đại học Khoa học xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia TP Hồ Chí Minh Nguyễn Minh Hòa cũng cho rằng, thành phố nên tính đến giải pháp sử dụng nguồn lực tại chỗ để hồi sinh kênh rạch. Khi tiến hành dự án cải tạo, chỉnh trang cần quy hoạch mở rộng biên giải tỏa để có thêm quỹ đất sạch đấu giá, lấy nguồn lực đó triển khai dự án. Tuy nhiên, không nên quá chú trọng đến hiệu quả kinh tế trước mắt mà nên quan tâm hơn đến môi trường đô thị và cảnh quan sông nước của thành phố.

Ngoài ra, để phát huy hơn nữa lợi thế của hệ thống sông nước vào việc nâng cao đời sống người dân, nhiều ý kiến cũng cho rằng, cần chú trọng thiết kế cho không gian sông nước hài hoà với thiết kế chung của từng khu vực đô thị. Đồng thời, do các trục sông rạch là những không gian công cộng lý tưởng nên các phương án thiết kế cần tăng cường kết nối, nâng cao khả năng tiếp cận của cư dân, tạo không gian đô thị sinh động và an toàn. Các trục đường dọc theo các tuyến sông, rạch cần bảo đảm kết nối liên tục.